โครงการศูนย์ศึกษาและอนุรักษ์นกยูงไทยถิ่นกำเนิด

ในปี พ.ศ. 2555 มูลนิธิฯ ได้รับแจ้งว่ามีนกยูงไทยฝูงใหญ่ หากินและอาศัยอยู่ในพื้นที่ไร่นา ติดแนวเขตป่าสงวน ในอำเภอลี้ จังหวัดลำพูน  มูลนิธิฯ จึงได้เข้าสำรวจพื้นที่แล้วพบว่า เป็นนกยูงไทย ซึ่งครูบาเจ้าศรีวิชัย นักบุญแห่งล้านนา ท่านได้เลี้ยงไว้เมื่อครั้งเป็นเจ้าอาวาสอยู่วัดบ้านปาง อำเภอลี้ จังหวัดลำพูน  หลังจากที่ครูบาเจ้าศรีวิชัยได้มรณภาพ นกยูงไทยที่ท่านเลี้ยงไว้ได้ขยายพันธุ์ และกระจายไปในป่าเป็นจำนวนมากในเวลาต่อมา

มูลนิธิฯ จึงได้จัดทำโครงการศูนย์ศึกษาและอนุรักษ์นกยูงไทยในถิ่นกำเนิด  โดยได้รับความกรุณาจาก ม.ร.ว. สุขุมพันธุ์ บริพัตร  ประธานที่ปรึกษากิตติมศักดิ์ของมูลนิธิฯ จัดงาน “มยุราภิรมย์” ขึ้น ณ วังสวนผักกาด  เพื่อระดมทุนจัดซื้อที่ดินเพื่อดำเนินงานโครงการจำนวน 58 ไร่ ในพื้นที่หมู่ 4 ตำบลศรีวิชัย อำเภอลี้ จังหวัดลำพูน  และเริ่มดำเนินงานโครงการขึ้นในปี พ.ศ. 2556

แม้ว่านกยูงไทยชอบอาศัยบนต้นไม้สูงในป่า แต่จะลงมาหากิน และรำแพนหางเพื่อการผสมพันธุ์ในพื้นที่ราบ  ซึ่งส่วนใหญ่จะเป็นพื้นที่ทำนาข้าว และไร่ข้าวโพด ที่มีการใช้ปุ๋ยและยาฆ่าแมลงในการทำการเกษตร ซึ่งอาจทำให้นกยูงได้รับอันตรายได้  นอกจากนกยูงจะประสบปัญหาขาดแคลนน้ำสะอาดปราศจากสารเคมีในช่วงฤดูแล้งแล้ว ไฟที่เกิดจาการเผาแผ้วถางป่ายังทำให้เกิดความสูญเสียตามมาด้วย

กิจกรรมการดำเนินงานโครงการได้เริ่มต้นโดยการปลูกต้นไม้ สร้างแหล่งที่อยู่อาศัย และแหล่งน้ำสะอาด ปลอดสารเคมี  เพื่อให้นกยูงและสัตว์ป่าอื่นๆ มีที่อยู่อาศัยที่ปลอดภัย มีแหล่งอาหาร และแหล่งน้ำที่สมบูรณ์ตลอดปี  นอกจากนี้ การปลูกพืชอาหารสัตว์  การป้องกัน และการดับไฟที่จะเข้าทำลายพื้นที่จึงเป็นภารกิจหลักที่ต้องปฏิบัติ

มูลนิธิฯ มีเจ้าหน้าที่ปฏิบัติงานประจำในพื้นที่โครงการศูนย์ศึกษาและอนุรักษ์นกยูงไทยในถิ่นกำเนิด  เพื่อเฝ้าติดตามเก็บข้อมูลของนกยูงไทยในพื้นที่ รวมถึงข้อมูลการกลับคืนสู่ถิ่นของสัตว์ป่าอื่นๆ  ตลอดจนการปกป้อง ดูแลรักษา และฟื้นฟูพื้นที่โครงการ  ซึ่งหลายปีที่ผ่านมากับการปกป้องและฟื้นฟูพื้นที่โครงการ รวมถึงการสร้างความอุดมสมบูรณ์ของพืชอาหาร และแหล่งน้ำที่ปลอดภัยจากสารพิษ  ทำให้สัตว์ป่าหลากหลายชนิดเริ่มกลับคืนสู่ระบบนิเวศน์

เป้าหมายของมูลนิธิฯ นอกจากจะให้เป็นพื้นที่อนุรักษ์นกยูงไทยในแหล่งธรรมชาติให้คงอยู่แล้ว  มูลนิธิฯ ต้องการสร้างพื้นที่โครงการให้เป็น “ศูนย์การฟื้นฟูธรรมชาติและสัตว์ป่า”  ให้เกิดประโยชน์ด้านการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์  โดยได้จัดสิ่งอำนวยความสะดวก  อาทิเช่น  อาคารอเนกประสงค์ “ม.ร.ว. สุขุมพันธุ์ บริพัตร”   ห้องสมุด “รักษ์มยุรี”  ซุ้มบังไพรสำหรับดูนกยูง  ลานกางเต้นท์  ห้องน้ำ  การติดตั้งระบบพลังงานแสงอาทิตย์  และระบบน้ำสะอาดสำหรับนักท่องเที่ยว

การดำเนินงานโครงการศูนย์ศึกษาและอนุรักษ์นกยูงไทยในถิ่นกำเนิด และศูนย์การฟื้นฟูธรรมชาติและสัตว์ป่า ยังคงต้องการความช่วยเหลือจากท่านผู้บริจาค เพื่อให้เป้าหมายการสร้างพื้นที่ 58 ไร่นี้  เป็นพื้นที่ที่มีระบบธรรมชาติที่สมบูรณ์และสมดุล  ไม่เพียงแต่จะอนุรักษ์นกยูงไทยที่จะรำแพนแพร่ขยายพันธุ์เท่านั้น  แต่สัตว์ป่าน้อยใหญ่จะได้กลับคืน และอาศัยอยู่ในระบบนิเวศน์ที่สมบูรณ์