โครงการศูนย์ศึกษาและอนุรักษ์นกยูงไทยในถิ่นกำเนิด อ.ลี้ จ.ลำพูน
ผังพื้นที่โครงการ
ความเป็นมาของโครงการ
ตามประวัติเล่าว่า เมื่อกว่า 70 ปีมาแล้ว ครูบาศรีวิชัยได้นำนกยูงไทยมาเลี้ยงที่วัดบ้านปาง ตำบลศรีวิชัย อำเภอลี้ จังหวัดลำพูน ซึ่งเป็นบ้านเกิดของท่าน จนนกยูงไทยได้ขยายพันธุ์เพิ่มขึ้นเป็นจำนวนหลายร้อยตัว และได้ออกหากินตามบริเวณพื้นที่ป่า ท้องไร่ และท้องนา เนื่องจากแหล่งอาหารที่มีอยู่ตามธรรมชาติไม่เพียงพอ บางฤดูกาล จึงลงมากินผลผลิตทางการเกษตร นกยูงไทยบางส่วนจึงโดนฆ่าและดักจับ ต่อมา ครูบาศรีวิชัยจึงได้สั่งห้ามล่านกยูงเด็ดขาด เพราะจะถือว่าเป็นบาป
ภายหลังจากครูบาเจ้าศรีวิชัยมรณภาพในปี พ.ศ. 2481 นกยูงไทยที่ท่านได้เลี้ยงไว้ก็ได้ขยายพันธุ์เพิ่มขึ้นอีกเป็น จำนวนมาก กระจายไปทั่วบริเวณป่าเขาใน อ.ลี้ ในทุกฤดูเก็บเกี่ยวข้าว นกยูงไทยจำนวนมากจะลงมาหากินบริเวณเชิงเขา ซึ่งบางส่วนเป็นพื้นที่เพาะปลูก ถึงแม้ชาวบ้านส่วนใหญ่จะไม่ทำร้ายนกยูง เพราะเชื่อว่าเป็นนกยูงของครูบาศรีวิชัย แต่การบุกรุกแผ้วถางป่า เพื่อทำการเกษตร ซึ่งเป็นการทำร้ายนกยูงทางอ้อมยังคงดำเนินอยู่ รวมถึงการใช้สารเคมี ยาฆ่าแมลง ซึ่งจะส่งผลให้นกยูงไทยลดจำนวนลงและอาจสูญพันธุ์ได้
เมื่อมูลนิธิคุ้มครองสัตว์ป่าและพรรณพืชแห่งประเทศไทย ในพระบรมราชินูปถัมภ์ ได้เล็งเห็นถึงปัญหาและความสำคัญในการอนุรักษ์นกยูงในไทยในถิ่นกำเนิด จึงได้ร่วมกับมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ และชาวบ้านในพื้นที่ ทำการศึกษาและจัดทำแผนงานเพื่อส่งเสริมและอนุรักษ์นกยูงไทยให้มีจำนวนเพิ่มขึ้นในธรรมชาติ วางแผนในการจัดการฟื้นฟูสภาพป่าธรรมชาติ ใน อ.ลี้ จ.ลำพูน ให้มีระบบนิเวศป่าไม้และสัตว์ป่าที่สมบูรณ์ นอกจากนกยูงไทยที่อยู่ในพื้นที่จะได้รับการอนุรักษ์แล้ว สัตว์ป่า พรรณพืช รวมทั้งสภาพแวดล้อมทางธรรมชาติอื่นๆ ก็จะได้รับการฟื้นฟู และยังสามารถส่งเสริมให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ที่ยั่งยืนและถาวร ใน อ.ลี้ จ.ลำพูน อีกด้วย
วัตถุประสงค์
- เพื่อเป็นการเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ องค์อุปถัมภ์ มูลนิธิคุ้มครองสัตว์ป่าและพรรณพืชแห่งประเทศไทย ในพระบรมราชินูปถัมภ์ ในโอกาสครบ 30 ปี ในปี 2556 ของการดำเนินงานอนุรักษ์ธรรมชาติในประเทศไทย
- สืบสานตำนานการอนุรักษ์นกยูงไทยของครูบาศรีวิชัย
- เพื่ออนุรักษ์และขยายพันธุ์นกยูงไทยในธรรมชาติให้คงอยู่และเพิ่มจำนวนขึ้น
- เพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์
- เพื่อสร้างจิตสำนึกร่วมกับประชาชนในพื้นที่ในการอนุรักษ์นกยูงไทย ซึ่งเป็นทรัพยากรธรรมชาติใน อ.ลี้ จ.ลำพูน
- เพื่อเป็นแหล่งศึกษาวิจัยนกยูงไทยและสัตว์ป่าพื้นถิ่น
- เพื่อปกป้องและฟื้นฟูระบบนิเวศน์ให้คงอยู่และมีความอุดมสมบูรณ์สืบต่อไป
รายละเอียดโครงการ
- สำรวจและจัดหาที่ดิน (ที่มีเอกสารสิทธิ์) ติดชายป่า เพื่อสร้างเป็นศูนย์ศึกษาและเขตอนุรักษ์นกยูงไทยและสัตว์ป่าอื่นๆ
- จัดภูมิทัศน์ ปรับปรุงพื้นที่ และจัดหาแหล่งน้ำ ให้มีความเหมาะสมกับสภาพแวดล้อมของแหล่งที่อยู่อาศัยของนกยูงไทยและสัตว์ป่าอื่นๆ
- การปลูกพืชอาหารนกยูง พืชอาหารสัตว์ (ไร้สารพิษ) และพืชพื้นถิ่น เพื่อเป็นแหล่งอาหารให้กับนกยูงไทยและสัตว์ป่าอื่นๆ
- ก่อสร้างสิ่งปลูกสร้างที่จำเป็นและเหมาะสมสำหรับศูนย์ศึกษาและอนุรักษ์นกยูงไทยในถิ่นกำเนิด เพื่อให้ผู้ที่เข้าร่วมกิจกรรมอนุรักษ์ ได้ใช้ประโยชน์ เช่น อนุสาวรีย์ครูบาศรีวิชัย ศาลาเอนกประสงค์ ซุ้มบังไพร ห้องน้ำ โรงเรือน ลานจอดรถ
- จัดกิจกรรมการอนุรักษ์ภายในพื้นที่ศูนย์ฯ เพื่อปลูกจิตสำนึกและรณรงค์ให้เยาวชนและบุคคลทั่วไปได้เข้าใจในเรื่องของการอนุรักษ์และการฟื้นฟูธรรมชาติ โดยได้มีโอกาสสัมผัสธรรมชาติอย่างใกล้ชิดด้วยตนเอง
- จัดทำแหล่งศึกษาดูนกและส่งเสริมการหารายได้ให้กับชุมชน
ผลที่คาดว่าจะได้รับ
- เพื่ออนุรักษ์และขยายพันธุ์นกยูงไทยในธรรมชาติให้เพิ่มจำนวนขึ้น
- เพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ เปิดโอกาสให้กับนักเรียน นักศึกษา และบุคคลทั่วไปที่มีความสนใจเรื่องการอนุรักษ์ ได้มาทำกิจกรรมการเรียนรู้ธรรมชาติ ผ่านโครงการศึกษาและอนุรักษ์ของทางมูลนิธิฯ
- เพื่อสร้างจิตสำนึกร่วมกับประชาชนในพื้นที่ ในเรื่องการอนุรักษ์นกยูงไทย
- เพื่อเป็นแหล่งศึกษาวิจัยนกยูงไทยและสัตว์ป่าพื้นถิ่น
- เพื่อปกป้องและฟื้นฟูระบบนิเวศน์ป่าไม้และสัตว์ป่า
- เยาวชนและประชาชนในพื้นที่ อ.ลี้ จ.ลำพูน เข้าใจและตระหนักถึงเรื่องการอนุรักษ์ป่าไม้และสัตว์ป่าอย่างยั่งยืนเป็นรูปธรรม ตระหนักถึงผลกระทบจากการทำลายทรัพยากรธรรมชาติป่าไม้และสัตว์ป่าทั้งทางตรงและทางอ้อม ไม่ว่าจะเป็น การบุกรุกแผ้วถางป่า การใช้สารเคมี การล่าสัตว์ เป็นต้น
คณะทำงานโครงการฯ
- พิสิษฐ์ ณ พัทลุง
- โสภณ ดำนุ้ย
- อนันต์ ลี้ตระกูล
- ณรงค์ เสาวลักษณ
- ศุภกิจ ทองเจือ
- ดร.รัตนา กูมาร์ ดูไรซิงค์
- สังเวียน ปันต๊ะทา
- อาคม มณีกุล
- นิพนธ์ วิชัยรัตน์
- วีรศักดิ์ ลี้ตระกูล
- รศ.นพ.อำนาจ อยู่สุข
- รศ.ดร.ประโยชน์ อุนจะนำ
- อนุกูล ชวพงศ์
- สามภพ ตันติวงศ์
- วรรณประภา อัศวรักษ์
- วรพงษ์ หงษ์ทอง
A true conservationist is a man who knows that the world is not given by his fathers, but borrowed from his children.
นักอนุรักษ์ที่แท้จริงคือคนที่รู้ว่าโลกและธรรมชาติไม่ได้เป็นมรดกจากบรรพบุรุษ แต่ยืมมาจากลูกหลาน
John James Audubon
นักอนุรักษ์ที่แท้จริงคือคนที่รู้ว่าโลกและธรรมชาติไม่ได้เป็นมรดกจากบรรพบุรุษ แต่ยืมมาจากลูกหลาน
John James Audubon
Born a wildlife warrior, die a wildlife warrior.
เกิดเป็นนักอนุรักษ์ ตายอย่างนักอนุรักษ์
Steve Irwin
เกิดเป็นนักอนุรักษ์ ตายอย่างนักอนุรักษ์
Steve Irwin
It is horrifying that we have to fight our own government to save the environment.
เป็นเรื่องน่าเศร้าที่เราต้องต่อสู้กับรัฐบาลของเราเอง เพื่อปกป้องสิ่งแวดล้อม
Ansel Adams
เป็นเรื่องน่าเศร้าที่เราต้องต่อสู้กับรัฐบาลของเราเอง เพื่อปกป้องสิ่งแวดล้อม
Ansel Adams